در روزهای گذشته موجی از زنان و به نسبت کمتر تعدادی از مردان، دست به روایت تجاوزها و تعرضهای جنسی که در محیط کار، درس و خانواده از سر گذراندهاند زدند. دیوارنگاریهای زیر از کمپین «خیابان تریبون» در همبستگی با آنانی است که سکوت را دربارۀ تجاوز جنسی شکستند.
***
وقتی تجربۀ آزار و تجاوزجنسی را از سر میگذرانی، فقط متجاوز نیست که فرمان «سکوت» میدهد؛ حکومت، خانواده و عُرف و سنت هم چنین میکند. برای «امنیت جانی»، «امنیت شغلی»، «امنیت روانی»، «آبروی خانواده» و… باید سکوت کنی. چون همه چیز علیه تو چیده شده و آنقدر این «فرمان سکوت» در ذهن و گوش تو پُر شده که با خودخوری به سکوت کشیده میشوی. حال وقتی افراد جسوری علیرغم «خطر جانی» و «تهدیدهای قانونی» و «از دست دادن شغل» و «طرد و خشونت اجتماعی» و «منزوی شدن» و «قلدرمآبی مردسالارانه» و… «سکوت» را میشکنند، باید سر تعظیم در برابر شجاعتشان فرود آورد و این حرکتِ عمومی به شکستن سکوت را تقویت کرد.
هرچند این روایتها نتواند به تنهایی مناسبات گستردۀ تجاوزکارانهای را که خصوصاً علیه زنان و کودکان چیده شده تغییر دهد، اما شکستن این «سکوت» گامی مهم با دستاوردهایی مهم است:
◾️اولاً افشای علنی این تجربه و گره زدن آن به موج گستردهای از روایتهای فردی تجاوز، آن فرد قربانی و زندانیِ سابقاً محبوس در تِرومای بعد از تجاوز را به یک قدرت جمعی اجتماعی گره میزند و او را تبدیل به دخالتگرِ یک جنبش بزرگتر در دفاع از خود میکند.
◾️ثانیاً این قدرت جمعی افشاگرانه این پیام را به حکومتِ تجاوز و متجاوزان منفرد میدهد که گرچه نظام سیاسی و قانون و فقه و مذهب با شماست، اما شما هم در امان نیستید. شکستن این سکوت و قدرت این افشاگری، هم تاوان کارهای دیروزتان را میستاند و هم حاشیۀ امن تجاوزهای آتیتان را تنگتر میکند.
◾️نهایتاً یکی از پیامدهای این موج روایتها اینست که به جامعۀ تفکیک جنسیتیشدهای که از کودکی تا بلوغ از تعامل و ارتباط اجتماعی با جنس مخالف محروم بوده، آموزش میدهد که مرز میان ابراز علاقه و آزار و اذیت جنسی کجاست. چرا «نه گفتن» یا «سکوت» طرف مقابل، به معنی «شاید موافقم» و «نخ دادن» نیست. چرا پرسیدن و اطمینان از «رضایت» قبل از هر نوع گفتگوی جنسی یا لمسی ضروری است و…
◾️روایتهای اخیر دربارۀ تجاوز و آزار و اذیت جنسی، باز هم صحه بر این واقعیت گذاشت که متجاوز از هر جنسیت، طبقه، عقیده و پیشینهای است؛ از دانشجو تا استاد، از هنرمند تا مدیر شرکت، از آخوند تا فعال سیاسی اپوزیسیون، از چپ تا راست، از مذهبی تا لامذهب، از غریبه تا خویشاوند و…
◾️ضمن اذعان به ضرورت به رسمیت شناختن حقوق متهمان، بدون چون و چرا باید پشتیبان این موج افشاگری و مشارکتکنندگانش بود که با قدرت اتحاد و همبستگیشان صدایی شدهاند علیه نه فقط متجاوزان بلکه علیه کلیت مناسبات تجاوز.